تناوب مکانی در زبان فارسی: رویکردی ساختمند

نویسندگان

علی صفری

استادیار زبان شناسی دانشگاه حضرت معصومه(س) قم

چکیده

در این مقاله ابتدا به بررسی ویژگی های نحوی و معنایی تناوب مکانی در فارسی خواهیم پرداخت. سپس با بررسی و تحلیل تناوب مکانی در چارچوب دستور ساختمند و رویکرد کاربرد- بنیاد نشان خواهیم داد در چارچوب این رویکرد و با توجه بیشتر به معنای فعلی و نقش ساخت ها می­ توان تحلیل مناسب­تری از تناوب مکانی و فعل های تناوبی در فارسی ارائه کرد. تناوب مکانی بر اساس این رویکرد حاصل کانونی شدن بخشی از صحنه توصیفی توسط فعل می ­باشد. گونه انتقالی- مفعول با چارچوب معنایی تغییرمکان و گونه مکان- مفعول با چارچوب معنایی پوشاندن/ پرکردن مرتبط است. هر یک از چارچوب های معنایی با ساخت نحوی متفاوتی مرتبط است که این ارتباط به شکل یک ساخت فعلی یا طبقه فعلی نشان داده می ­شود. از آنجا که ساخت ها کل عبارات زبانی را تأیید می ­کنند؛ نقش موضوع های معنایی در تناوبی بودن فعل ها بر اساس رویکرد کاربرد- بنیاد تبیین می ­شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر کلی/ جزئی در تناوب مکانی زبان فارسی

  در این مقاله قصد داریم خوانش کلی/ جزئی در تناوب مکانی فارسی را مورد بررسی قرار دهیم. فعل‌ها‏ی مکانی که در تناوب مکانی شرکت می‌کنند‏ دارای دو موضوع درونی‌اند: موضوع مکان و موضوع انتقالی. در گونه مکانی موضوع انتقالی به صورت گروه اسمی همراه با «را» و موضوع مکان به صورت مفعول گروه حرف اضافه ظاهر می‌شود. در گونه مفعولی موضوع مکان به صورت گروه اسمی همراه با «را» و موضوع انتقالی به صورت یک گروه اسمی...

متن کامل

تناوب سببی در زبان فارسی

در این مقاله تناوب سببی در زبان فارسی مورد بررسی قرار می­گیرد. با بررسی داده­های فارسی نشان داده­ایم فعل‌های ضدسببی در بازنمایی واژگانی خود بر وجود مؤلفه سبب و موضوع خارجی دلالت می­کنند. در ادامه با تحلیل تناوب سببی در چارچوب رویکرد واژگانی- ساختمند نشان داده­ایم تناوب سببی حاصل حضور عبارت زبانی حاوی فعل در دو چارچوب معنایی است که شامل چارچوب سببی و چارچوب ضدسببی می­شود. این دو چارچوب حاصل کانو...

متن کامل

اثر کلی/ جزئی در تناوب مکانی زبان فارسی

در این مقاله قصد داریم خوانش کلی/ جزئی در تناوب مکانی فارسی را مورد بررسی قرار دهیم. فعل ها‏ی مکانی که در تناوب مکانی شرکت می کنند‏ دارای دو موضوع درونی اند: موضوع مکان و موضوع انتقالی. در گونه مکانی موضوع انتقالی به صورت گروه اسمی همراه با «را» و موضوع مکان به صورت مفعول گروه حرف اضافه ظاهر می شود. در گونه مفعولی موضوع مکان به صورت گروه اسمی همراه با «را» و موضوع انتقالی به صورت یک گروه اسمی ب...

متن کامل

تظاهر چندگانۀ موضوعات در زبان فارسی: بررسی نقش ”را“ و خوانش کلی در تناوب مکانی

پدیدۀ تظاهر موضوعات یک فعل به صورت­های گوناگون به نام تظاهر چندگانۀ موضوعات و یا تناوب موضوعی خوانده می‌شود. در این مقاله تناوب مکانی مورد بررسی قرار گرفته است. تناوب مکانی به این صورت تعریف می­شود که موضوعات برخی فعل­های مکانی مانند بار زدن در نحو به دو صورت تظاهر می­یابند. در گونۀ مکانی، موضوع مکانی به صورت موضوع غیرمستقیم و کنش­رو به صورت مفعول مستقیم همراه با ”را“ بیان می­شود؛ در حالی که در...

متن کامل

مسئلۀ مجهول در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا

وجود ساخت مجهول همواره از موضوعات مباحثه‌برانگیز در نحو زبان فارسی بوده است. در سنت دستورنویسی و نیز اغلب تحلیل‌های زبان‌شناختی، توالی اسم مفعول فعل متعدی و فعل کمکی «شدن» ساخت مجهول فعلی به‌شمار رفته است. در این میان، مقالۀ حاضر می‌کوشد تا از منظر برنامۀ کمینه‌گرا و نیز برپایۀ تمایزی که اِموندز (2006) میان پسوند اسم مفعول[1] در مجهول‌های فعلی[2] و صفتی[3] قائل است، نشان دهد که آنچه در این زبان ...

متن کامل

اسم‌‌صفت ها در زبان فارسی: رویکردی برون‌اسکلتی

اسم‌‌صفت‌ها، صفت‌هایی هستند که به‌ وسیله فرایند اسم‌شدگی به اسم‌صفت تبدیل می‌شوند. اسم‌‌صفت و به‌ طور کلی اسم‌شدگی از موضوع‌هایی هستند که در  ساخت‌واژه، نحوو درمکتب‌های گوناگون زبان‌شناسی نظری مطرح‌ شده‌اند. هر چند تاکنون پژوهشی در زمینه اسم‌‌صفت‌های زبان فارسی انجام نگرفته‌است. این پژوهش، برآن است تا در چارچوب نحوی برون‌اسکلتی بورر (Borer, 2013) به تحلیل این مقوله بپردازد. بورر (همان) معتقد اس...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی

جلد ۶، شماره ۱۱، صفحات ۳۵-۵۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023